Kupowali samoloty na potęgę, teraz mają kłopoty. Skończy się tanie latanie w Azji?

Gdy dwa lata temu Bloomberg ujawnił plany zakupów najlepszej taniej linii świata, wielu ekspertów branży lotniczej przecierało oczy ze zdumienia. Aż 23 mld USD – na tyle szacunkowo opiewała umowa zawarta pomiędzy AirAsia a Airbusem. Wszystko przez gigantyczne zamówienie – do malezyjskiego przewoźnika miało trafić aż 100 sztuk A321neo – co zresztą uczyniło Air Asię najlepszym kontrahentem Airbusa w kategorii wąskokadłubowych maszyn.

Choć zamówienie było ogromne, wszyscy zdawali sobie sprawę, że wynika z autentycznego zapotrzebowania. AirAsia w ostatnich latach rozwijała się w spektakularnym tempie, a nowe połączenia i kolejne samoloty próbowały nadążyć za popytem na niedrogie loty. Zresztą podobna sytuacja była u wielu innych tanich przewoźników w Azji.

Wszak nie ma chyba osoby, która regularnie podróżując po Azji ani razu nie skorzystała z opcji taniego przelotu na pokładzie jednego z wielu niskokosztowych przewoźników – jak chociażby VietJet, AirAsia, Jetstar, Cebu Pacific czy NOK. Nawet najbardziej spragnieni przygód podróżnicy, gdy widzą możliwość przelecenia kilkuset kilometrów za kilkadziesiąt PLN, zaczynają przedkładać cenę i wygodę nad wrażenia. Przynajmniej raz na jakiś czas.

Jak to jednak zwykle bywa w takich sytuacjach, dostawy nowych samolotów miały być realizowane stopniowo – aż do 2028 roku. I tu zaczyna się gorsza część historii niebywałego sukcesu, bo gdy zamówienia były rozpisywane nikt nie spodziewał się, że już za kilka czy kilkanaście miesięcy będziemy mierzyć się z największym kryzysem branży lotniczej w historii.

Wielkie zamówienia gwoździem do trumny?

„Szaleństwo zakupów u tanich przewoźników w Azji” – tak mówiło się w branży o kolejnych zamówieniach, które wyrastały jak grzyby po deszczu. Jak wylicza obecnie niskobudżetowe linie czekają na dostawy 938 samolotów. Jeszcze w lutym szacowano, że linie lotnicze w Azji Południowo-Wschodniej będą potrzebowały dodatkowych 4500 samolotów w ciągu następnych 20 lat. Teraz mówi się o tym, że w ciągu najbliższych 20 miesięcy te same linie będą miały 2500 samolotów… za dużo.

Widać więc wyraźnie, że coś, co jeszcze kilka miesięcy temu przed pandemią koronawirusa wydawało się być koniecznością i strzałem w dziesiątkę, dziś jest ogromną kulą u nogi. Na szczęście eksperci przekonują, że tanie linie o wiele lepiej poradzą sobie z odbudowaniem swoich finansów niż tradycyjni przewoźnicy – i to nawet mimo tego, że ci drudzy często dostają państwową pomoc.

Nie obędzie się jednak bez renegocjacji umów, bo zbyt duże zamówienia z przeszłości mogą teraz pogrążyć tanich przewoźników. Specjalnie powołani audytorzy w liniach VietJet i w grupie AirAsia mają teraz przekalkulować, co zrobić z istniejącymi zamówieniami. Lion Air już wstrzymał rozbudowywanie i wymianę floty.

Finansowe tarapy pojawiły się już wcześniej

Nie można też zapominać, że niespełna dwa tygodnie temu AirAsia wpadła w poważne tarapaty na giełdzie. W jeden dzień akcje przewoźnika spadły o 17 proc., co było rekordowym spadkiem dziennym w historii.

Do sytuacji doszło po tym, jak niezależni audytorzy z firmy Ernst & Young ustalili, że AirAsia może mieć „problem z kontynuowaniem działalności”, bowiem wszystkie kalkulacje i plany budżetowe były przeprowadzone w 2019 roku – przy założeniu, że sytuacja linii się nie zmieni, a przychody będą na stałym poziomie. Tymczasem AirAsia straciła 188 mln USD tylko w pierwszych trzech miesiącach tego roku.

– E&Y macha czerwoną flagą, która sygnalizuje inwestorom i wierzycielom poważne zagrożenie dla AirAsia, jeśli obecny kryzys wkrótce się nie skończy lub linia lotnicza nie otrzyma zastrzyku gotówki – powiedział wtedy Shukor Yusof, szef firmy doradczej ds. lotnictwa Endau Analytics w rozmowie z agencją Reuters.

Czy to oznacza, że zarówno AirAsia jak i inne, mniejsze tanie linie w Azji mogą zupełnie zniknąć z lotnisk? Cóż, w obecnych czasach wszystko jest możliwe, a koronawirus pokrzyżował już niejedne biznesowe plany. Mamy jednak nadzieję, że tak się nie stanie, a niskobudżetowi podróżnicy z całego świata nadal będą mogli korzystać z niskich cen, licznych promocji i ogromnej siatki połączeń tanich przewoźników. Trzymamy więc kciuki za poprawę sytuacji i jak najszybsze wypełnienie samolotów. Także tych jeszcze niedostarczonych.